
ՀՆՉԱԿՅԱՆ կուսակցությունը մեր երկրի ամենակառուցողական ընդդիմադիր կուսակցություններից է - Սարո Մարտիրյան
Պետրոս Մանուկյան
Պարոն Սարո Մարդիրյան Բարի գալուստ Հայաստան
Ես նկատեցի, որ դուք մասնակցել եք Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության 22-րդ համաժողովին Երևանում, ինչպե՞ս եք գնահատում այս համաժողովն ամբողջությամբ, ինչպիսի՞ տպավորություններ ստացաք։
Սարո Մարտիրյան
Սոցիալ Դեմոկրատ ՀԵՆՉԱԿՅԱՆ Կուսակցության համագումարները միշտ էլ պատմական են, քանի որ դրանք տեղի են ունենում 4 տարին մեկ և համախմբում են մի քանի երկրների կուսակցական պատվիրակների։ Մեր կուսակցությունը համահայկական հարթություն է ունեցել 1887 թվականին Ժնևում ստեղծվելուց ի վեր բոլոր հորիզոններից հայ ուսանողների կողմից:
Սա երրորդ անգամն է, որ ես մասնակցում եմ դրան և ամեն անգամ ինքս ինձ ասում եմ, որ 1913 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Ռումինիայի Կոնստանցա քաղաքում տեղի ունեցած 7-րդ Կոնգրեսի ժամանակ էր, որ որոշում է կայացվել գլխատել ժողովրդին։ İttihat ve Terakki-ի ղեկավար. Ցավոք, դուք գիտեք, թե ինչ է տեղի ունեցել: Կուսակցության 20 պատվիրակներ Ստամբուլ վերադառնալիս ձերբակալվեցին և 1915 թվականի հունիսի 15-ին երիտթուրքական ռեժիմի կողմից կախաղան բարձրացվեցին Բեյազիտ հրապարակում։ Եթե մեզ հաջողվեր իրականացնել Թալեաթի, Էնվերի և Ջեմալի ոչնչացման մեր օպերացիան, ապա 1915 թվականին Հայոց ցեղասպանությունը տեղի չէր ունենա։
Ընդհանուր առմամբ, ես գտա, որ այս 22-րդ համագումարը շատ բարձր որակի էր՝ թե՛ կուսակցական կազմակերպվածության մակարդակի, թե՛ փոխանակումների ու առաջարկների հասունության առումով։ Ուրախ եմ տեսնել, որ ՍԴ ՀՆՉԱԿՅԱՆ կուսակցությունը մեր երկրի ամենակառուցողական ընդդիմադիր կուսակցություններից է։
Պետրոս Մանուկյան
Հնչակյան կուսակցությունը, որը պատմական կուսակցություն է և իրականում առաջին քաղաքական կուսակցությունն էր հայերի պատմության մեջ, և ինչպես նշեցիք, փաստացի ստեղծվել է 1887 թվականին, կարծես թե հասունացել և հարաբերություններ է հաստատել ներսում ծնված մի քանի կուսակցությունների հետ։ հանրապետությունը գաղափարական տարբեր ուղղություններից, ինչպիսի՞ն է ձեր տպավորությունն ու արձագանքը
Սարո Մարտիրյան
Ձեր ասածը ճիշտ է և վերաբերում է ՍԴ ՀՆՉԱԿՅԱՆ կուսակցության էությանը, մենք ամեն գնով չենք ձգտում իշխանության բացառիկության, կարծում եմ, որ մենք դա ցույց ենք տվել մեր գոյության 135 տարիների ընթացքում։ Մենք բաց ենք բոլոր ուժերի հետ քննարկելու և աշխատելու պետական ինստիտուտների ներսում և դրսում, քանի դեռ դա բխում է մեր պետության և մեր ազգի շահերից:
Մեզ համար պատիվ է ունենալ ֆրանսահայ՝ դուք՝ որպես «Ալֆորվիլի փոխքաղաքապետ», ի՞նչ կարող եք ասել մեզ այդ քաղաքի հայ համայնքի մասին, մասնավորապես, և ընդհանրապես Ֆրանսիային։
Պետրոս Մանուկյան
Ինչպիսի՞ն են միջկուսակցական հարաբերությունները Ֆրանսիայում հայ քաղաքական կուսակցությունների միջեւ։
Սարո Մարտիրյան
Ալֆորվիլ քաղաքը Ֆրանսիայի հայկական սփյուռքի մայրաքաղաքն է իր եկեղեցով, իր դպրոցով, իր հայկական քաղաքական կուսակցություններով, իր ընտրյալներով, իր միություններով և մեծ ու լավ ինտեգրված հայ բնակչությամբ: Բայց ասեմ, որ հայ ազգի ապագան ոչ Ֆրանսիայում է, ոչ էլ որևէ այլ երկրում, մեր ապագան հայրենիքում է՝ Հայաստանի Հանրապետությունում։ Սփյուռքը, իհարկե, կարևոր դերակատարում ունի Հայաստանի Հանրապետության ապագայում, եթե գիտի, թե ինչպես մոբիլիզացնել իր ռեսուրսներն այդ նպատակով։ Բայց միանգամայն անհրաժեշտ է հաջողության հասնել Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող հայերի համամասնությունը շրջելու հարցում։ Հայաստանի Հանրապետությունում պետք է ապրի 10 մլն հայ, իսկ Սփյուռքում՝ 2 մլն. Ցավոք, հակառակը շարունակում է վտանգավոր լինել։ Ես քաջ գիտակցում եմ, որ շատ հեշտ է սա ասել, երբ ապրում եմ Ֆրանսիայում, բայց լրջորեն մտածում եմ Հայաստանում հաստատվելու մասին։ Այդ ժամանակ ես կհամաձայնեի իմ խոսքերի հետ:
Հայաստանի քաղաքական կուսակցությունների միջկուսակցական հարաբերությունների վերաբերյալ ձեր հարցին պատասխանելու համար պարտավոր եմ ասել, որ դրանք սահմանափակված են խիստ նվազագույնով, այսինքն՝ չկա անկեղծ և կառուցողական երկխոսություն, ուստի ոչ մի համագործակցություն, և ես առաջինն եմ։ ափսոսանք հայտնելու համար:
Պետրոս Մանուկյան
Ինչպիսի՞ն է ընդհանուր կարծիքը Ալֆորվիլում իր քաղաքացիների շրջանում՝ լինի դա հայ, թե տեղացի ոչ հայ քաղաքացի, Ուկրաինայի հակամարտության և պատերազմի վերաբերյալ, ինչպիսի՞ն է հասարակական կարծիքը Ալֆորվիլում և Ֆրանսիայում, որտեղ է համակրանքն ու համերաշխությունը՝ ուկրաինական հեռանկարով, թե՞ ռուսական։
Սարո Մարտիրյան
Ֆրանսիայում և մասնավորապես Ալֆորվիլում հասարակական կարծիքը շատ բարենպաստ է հայերի համար՝ ընդհուպ մինչև պետության ամենաբարձր գագաթը. Ֆրանսիացիները գիտակցում են, որ Ֆրանսիան Հայաստանի հետ կապում է առանձնահատուկ բարեկամությունը։
Պետրոս Մանուկյան
Հայաստանը կանգնած է լուրջ վտանգի առաջ, մինչդեռ Թուրքիան և Ադրբեջանը չեն թաքցնում իրենց թշնամական ամբարտավան մտադրությունները և մտահոգիչ պահանջներ են ներկայացնում, նրա ենթադրյալ դաշնակիցը` Մոսկվան կարծես թե մեղսակից է այս երկու ռազմական գործողություններին, հայկական ներքին ճակատը պառակտված է, իսկ Արևմուտքն ու ԱՄՆ-ն համերաշխություն են հայտնում. Երևանի հետ և Հայաստանը մոբիլիզացնելու կամք հայտնելով, Նենսի Փելոսին այցելեց Հայաստան և աջակցող հայտարարություն արեց Հայաստանին։ Դուք՝ որպես փորձառու քաղաքական գործիչ, ով եղել եք արևմտյան քաղաքականության մեջ (ֆրանսիական), ինչպե՞ս եք գնահատում այս բարդ սցենարը։
Սարո Մարտիրյան
Պատճառները, որոնք ստիպեցին Պուտինին Հայաստանը հանձնել թուրք-ազերիներին, նույնն են, որոնք ստիպեցին նրան ներխուժել Վրաստան 2008-ին, Ղրիմ՝ 2014-ին և Ուկրաինայի արևելյան հատվածը։ ոչ այսօր.
Ճիշտ եք ասում, որ իրավիճակը բարդ է, դրա համար պետք է նկատի ունենալ, որ այս ամենը պրոքսի պատերազմ է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև։
Ամեն անգամ, երբ նախկին ԽՍՀՄ-ի որևէ երկիր փորձում էր հեռանալ ռուսական ավտորիտար քաղաքական մոդելից և թեքվել դեպի արևմտյան ժողովրդավարական մոդելը, նրա տարածքի մի մասը վերագրվում էր որպես պատիժ և նախազգուշացում։ Հայկական դեպքում հենց թուրք-ազերիներն են գործն արել՝ վերականգնելով Արցախի շուրջ 7 շրջանները, գումարած Հադրութն ու Շուշին որպես ավար: Բայց Արցախում խաղի տերը մնում են հենց ռուսները։ Պուտինը մեկ քարով երկու թռչուն է սպանել, նա ուզում էր ջարդուփշուր անել Հայաստանում նորածին դեմոկրատիան ու իր զինվորներին մտցնել Արցախ, որ ավելի լավ վերահսկի թե՛ Հայաստանը, թե՛ Ադրբեջանը։
Այն, ինչ տեղի է ունենում այսօր Ուկրաինայում, ցանկացած պահի իրավիճակը կարող է փոխվել Հայաստանում։ Պուտինը ներքաշված է այս պատերազմի մեջ՝ ԱՄՆ-ի դեմ միջամտությամբ, և իրականում նրան պետք է Թուրքիան, որը ՆԱՏՕ-ի թույլ օղակն է՝ հակազդելու ողջ արևմտյան աշխարհի կողմից կիրառվող պատժամիջոցներին։ Սա իմ վերլուծությունն է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ անցած սեպտեմբերի 13-ի ագրեսիայի պատճառների մասին։
Ներկայումս մենք ականատես ենք աշխարհաքաղաքական զգալի ցնցումների։ Եթե այսօր ավելի լավ հասկանանք, թե իրականում ինչ է տեղի ունեցել 2020 թվականին և անցած սեպտեմբերին, ապա շատ խելացի է նա, ով կարող է կանխատեսել աշխարհաքաղաքական այս ցնցումների բոլոր հետևանքները։ Փաստորեն, վտանգը մեծանում է և շատ իրական է հայերի համար։ Այս համատեքստում հայերը պետք է չափազանց զգույշ լինեն, բոլոր հնարավոր աջակցությունը փնտրեն ԱՄՆ-ից, Եվրոպայից, Իրանից, Հնդկաստանից և այլն՝ առանց կասկածի տակ դնելու Ռուսաստանի հետ դաշինքը։ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալը լուրջ սխալ կլիներ, բայց քանի որ այս կազմակերպության անվտանգության մեխանիզմները չեն գործում, հայերը լեգիտիմ են ամեն կերպ ձգտում պաշտպանվել Թուրքիայից և Ադրբեջանից՝ դիվանագիտական լուծում փնտրելով: Ես գիտեմ մի բան, եթե մեր պատմության մեջ կան պահեր, երբ մեր ազգը պետք է միասնական լինի, դա այսօր է, վաղը կարող է շատ ուշ լինել։ Նրանք, ովքեր փորձում են թուլացնել Հայաստանի իշխանությունը և նրա վարչապետ Փաշինյանին, խաղում են Պուտինի ձեռքը, և զարմանալի չէ, որ ներքին բողոքի շարժումը ղեկավարում են հին ռեժիմի բաղադրիչները։
Պետրոս Մանուկյան
Ինչպե՞ս եք գնահատում Ֆրանսիայի հայ համայնքի դերն ու գործունեությունը` փորձելով հասնել Հայաստանին այս սարսափելի վտանգի մեջ, կա՞ն արդյոք հայկական տարբեր կողմերի համատեղ ջանքեր` Հայաստանի Հանրապետությանն աջակցելու միասնական ջանքեր ստեղծելու համար:
Սարո Մարտիրյան
Ֆրանսիայի հայ համայնքի մոբիլիզացիա կա, բայց դեռ կազմակերպված չէ, համենայն դեպս հայկական կազմակերպությունների արդյունքը չէ, շատ անհատների անհատական գործողության շնորհիվ է, որ մեզ հաջողվել է ստանալ աջակցությունը։ քաղաքապետարանները, խորհրդարանը և Ֆրանսիայի կառավարությունը, և որ մեզ հաջողվեց հետաքրքրել լրատվամիջոցներին։ Սկզբում ընդհանրապես չէին խոսում Հայաստանի ագրեսիայի մասին, հետո սկսեցին խոսել դրա մասին, այլ ագրեսորին ու հարձակվողին իրար թիկունք ուղարկելով՝ խոսելով Արցախում տարածքային պատերազմի ֆոնին երկու երկրների սահմանային միջադեպի մասին։ Մենք դատապարտեցինք տեղեկատվության նկատմամբ երկակի ստանդարտները, երբ խոսքը վերաբերում է մի կողմից Ռուսաստանի կողմից Ուկրաինայի ագրեսիան դատապարտելուն, բայց ոչ այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի ագրեսիային։ Մեզ գոնե հաջողվել է, որ Ադրբեջանը հստակ ճանաչվի որպես ագրեսոր, իսկ Հայաստանը՝ որպես հարձակման ենթարկված, և հիմա, այս դիտարկման հիման վրա, Արևմուտքը պետք է ավելի կոնկրետ օգնի Հայաստանին։
Շնորհակալություն պարոն Մարտիրյան
English Version
Alfortville capital of Armenian Diaspora in France - Saro Mardiryan
https://www.socialist-armenia.org/politicaldetail/205/Social-Democrat-Hunchak-Party-Conference-Saro-Mardiryan/Socialism/Social%20Democrat%20Hunchakian%20Party